چگونه می توانیم از لایه ازون محافظت کنیم:
عدم استفاده از محصولاتی که باعث از بین رفتن لایه ازون می شوند
الوار و چوب هایی را خریداری نمایید که چوب آنها توسط «متیل بروماید» آفت کشی نشده باشد. زیرا ممکن است باعث انتشار عنصر بروم به جو گردد که باعث تخریب لایه ازون می گردد. در بسته بندی الوار اگر نوشته شده باشد HT بدان معنا است که با حرارت آفت کشی شده است و اگر MT قید شده باشد نشانگر استفاده از متیل بروماید است.
کنترل و مدیریت مصرف کودهای شیمیایی ازته:
کودهای ارگانیک و شیمیایی تاکنون بزرگترین منبع تولید اکسیدهای ازت توسط بشر بوده اند. استفاده از کودها ضروری است ولی باید مصرف آنها با روش های زیر مدیریت گردد:
الف- استفاده از حجم بهینه کودها با توجه به میزان محصول
ب- استفاده ار کودها و فرمول هایی که پراکنش گازی را به حداقل می رساند
پ- بهینه سازی زمان کوددهی تا این که مطمین شویم بیشتر ازت جذب شده است
ت- دقت در محل کوددهی در راستای به حداق رساندن پراکنش ترکیات ازته در جو
تغییر عادات در جهت حفظ لایه ازون
الف- عدم استفاده از اتومبیل به صورت تک سرنشین
ب- استفاده از وسایل نقلیه عمومی
پ- پیاده روی در فواصل نزدیک و ممکن
ت- استفاده از دوچرخه
چرا سوراخ شدن لایه ی اوزون از قطب ها شروع شد؟
تخریب لایه اوزون بیشتردرقطبین ایجاد میشود به چند علت:یکی اینکه ، چون گردش وضعی زمین از غرب به شرق است به دلیل نیروی گریز ازمرکزی که در دو قطبها وجود دارد ، دو حفره در دو قطب ایجاد میشود ، مانند وقتی که چایی شیرین را به هم میزنید ، و در این حفرهها آلایندهها متمرکز میشوند و اثر تخریبی بیشتری پیدا میکنند . دیگر اینکه اصولا لایه استراتوسفر که در بالای آن لایه اوزون قرار دارد در دو قطب باریکتر است . این لایه در استوا به طور متوسط 18 کیلومتر، در مناطق معمولی 12 کیلومتر ، و در قطبها به طور متوسط 8 کیلومتر میباشد .تخریب لایه اوزون بیشتر در قطب جنوب صورت میگیرد ، چونکه در سمت قطب جنوب به نسبت قطب شمال خشکیهای بیشتری وجود دارد ؛ به عنوان مثال در عرض جفرافیایی 90 درجه شمال اقیانوس منجمد شمالی واقع است ، درحالیکه در همین عرض جغرافیایی جنوب استرالیا وجود دارد که از نظر صنعتی خیلی هم فعال و آلوده کننده هم هست.تخریب لایه اوزون در سالهای اخیر به علت آنکه کشورهای صنعتی تدابیر خاصی برای جلوگیری از ورود آلایندهها به جو داشتهاند ، روند رو به بهبودی داشته است . اما در تابستانها که جلبکها رشد و نمو بیشتری دارند ( همانطور که میدانید مقداری CFCطبیعی از تجزیه جلبک ها حاصل میشود. ) یا هوا جریان بیشتری دارد و آلایندهها بیشتر وارد جو میشوند ( در زمستان ممکن است به علت بارشهایی که وجود دارد مقادیر زیادی از آلایندهها وارد زمین شوند که البته آن هم اثرات سوء خودش را دارد ) ممکن است این تخریب بیشتر صورت گیرد .اخیراً دانشمندان علت ایجاد حفره در لایه اوزون را گرداب های سنگین ، که در قطب جنوب جریان دارند ، می دانند . در زمستان در طول شبهای قطبی، نور خورشید درتمام سطح قطب جنوب در دسترس نیست ، به همین دلیل در این قطب در لایه استراتوسفر طوفان هاى سنگینی گسترش مى یابند که به آن ها "گرداب قطبی"(polar vortex) مى گویند . گرداب قطبی می تواند ذرات سازنده هوا را تجزیه کند. این گرداب ها باعث ایجاد ابرهاى سردی می شوند که بر فراز قطب جنوب جریان می یابند. که به این ابرها "ابر استراتوسفر قطبی" (polar stratosphere cloud) می گویندکه مختصر آن ظpsc است. Pscها بسیار سرد هستند و دمای آن ها حدود 80- سیلسیوس است.
Psc از نیتریک اسید تری هیدرات (nitric acid trihydrate) تشکیل شده است و با ابرهایی که ما آن ها را در آسمان می بینیم کاملاً متفاوتند. پس این ابرهای اسیدی می توانند لایه اوزون را تخریب کنند. "بنایراین با استناد به تحقیقات انجام یافته ،موارد زیر را می توان از عوامل موثر در تخریب لایه اوزون دانست.1-خود زمین به گونه اى مى باشد که نور خورشید به قطب شمال بیشتر از قطب جنوب مى تابد به همین دلیل ضخامت لایه اوزون در قطب شمال بیشتراز ضخامت آن در قطب جنوب مى باشد. 2-از مورد دوم نتیجه مى گیریم که هواى قطب جنوب سردتر از هواى قطب شمال مى باشد ، بنابراین هواى گرم هنگامى که بر اثر جریان هایى به قطب جنوب مى روند ، چون سبک مى باشند،به سمت بالا مى روند و موجب نابودى لایه هاى اوزون برفراز قطب جنوب می شوند. در زمستان نور خورشید کاملاً در تمام سطح قطب جنوب در دسترس نمی باشد، واین امر باعث کاهش دما و تشکیل ابرهای psc می¬شود. ابرهای psc اسیدی هستند و به همین دلیل آن ها به لایه اوزون آسیب می رسانند.
ترمیم لایه اوزون بهکمک رعد و برق:
شاید برایتان جالب باشد بدانید که در برخی مناطق زمین گاهی در هر ثانیه بیش از 100 رعد و برق در آسمان ایجاد میشود که پس از هر رعد و برق حجم قابل توجهی از گاز اوزون در جو زمین آزاد خواهد شد. این در حالی است که فعالیت انسانهای ساکن این کره خاکی، لایه اوزون را در معرض خطر نابودی قرار داده است. از اواسط قرن بیستم میلادی محققان متوجه شدند که انتشار برخی آلایندهها در سطح زمین، موجب از بین رفتن لایه اوزون و سپر محافظتی انسانها در برابر تابش امواج نور خورشید خواهد شد.در سالهای اخیر در نتیجه انتشار مواد شیمیایی آلوده نظیر گازهای کلروفلوئور و کربن که در سیستمهای خنککننده و دستگاههای تهویه هوا از آن استفاده میشود، مقدار زیادی از این لایه محافظ از بین رفته و تراکم آن در استراتوسفر زمین بشدت کاهش یافته است. این در حالی است که وقوع بسیاری از پدیدههای طبیعی نظیر رعد و برق میتواند عامل مهمی در افزایش غلظت اوزون موجود در جو زمین باشد. شاید برایتان پیش آمده باشد که پس از وقوع رعد و برق ناگهان احساس کنید که میتوانید راحتتر نفس بکشید یا این که احساس کنید هوایی سرشار از طراوت و پاکیزگی را استنشاق میکنید. علت این است که وقوع رعد و برق موجب انتشار گاز اوزون در جو زمین شده است و افزایش غلظت گاز اوزون در جو زمین سبب طراوت و تازگی هوا میشود. در حقیقت اوزون نوع خاصی از مولکول اکسیژن و دارای 3 اتم اکسیژن است که از خواص اکسیدکنندگی بالایی برخوردار است. براساس تحقیقات انجام شده توسط گروهی از محققان ناسا، رعد و برق و آلودگی ناشی از انجام عملیات کشاورزی و همچنین گازهای آزادشده در نتیجه سوختن منابع سوختی فسیلی از جمله عوامل متعددی هستند که میتوانند در تشکیل اوزون تاثیرگذار باشند. سوختن منابع فسیلی موجب انتشار دود و گاز منواکسیدکربن و وقوع رعد و برق موجب انتشار گاز اکسیدنیتروژن خواهد شد. از ترکیب این گازها و دیگر ترکیبهای ناپایدار شیمیایی و همچنین تابش نور خورشید گاز اوزون تشکیل خواهد شد. تشکیل گاز اوزون در نزدیکی سطح زمین اغلب ناشی از انتشار آلایندههای حاصل از سوختهای فسیلی استفاده شده در واحدهای صنعتی و همچنین گازهای آلایندهای است که از اگزوز خودروها خارج میشود. با توجه به این که چه عاملی در تشکیل اوزون در اطراف جو زمین تاثیرگذار بوده است، کیفیت هوا متفاوت خواهد بود. اگرچه پیش از این نیز محققان به یافتههایی مبنی بر اختلاف غلظت ازن در نواحی مختلف دست یافته بودند، اما نمیدانستند که کدام یک از منابع آلودگی و یا کدام پدیده طبیعی میتواند در تشکیل گاز اوزون در جو زمین تاثیرگذار باشد. نتایج جدید به دست آمده در این زمینه حاصل تحقیقات انجام شده از طریق ماهوارههای تحقیقاتی ناساست که به نظر میرسد میتواند در پیشبینی وضعیت آب و هوا و وقوع پدیدههای طبیعی که موجب ایجاد پیامدهای نامطلوب میشود، تاثیرگذار باشد.